Stanisław Skrowaczewski (1923-2017)

Stanisław SKROWACZEWSKI (1923-2017)
dyrygent

Stanisław Skrowaczewski zajmował wyjątkową pozycję na międzynarodowej scenie muzycznej, będąc jednocześnie jedną z największych postaci współczesnej dyrygentury i wysoko cenionym kompozytorem. W trakcie swojej długiej, wspaniałej karierze dyrygował wszystkimi najlepszymi orkiestrami i współpracował z muzycznymi gigantami XX wieku wymieniając Szostakowicza, Pendereckiego czy też Panufnik. Znany ze swoich wspaniałych interpretacji ukochanego Brucknera zadyrygował ostatnim koncertem w październiku 2016 roku, wykonując z okazji swoich 93 urodzin VIII Symfonię Brucknera z Minnesota Orchestra, z orkiestrą której był Dyrektorem Muzycznym przez 19 lat. W październiku 2015 roku został najstarszym w historii dyrygentem („detronizując" Stokowskiego) prowadzącym koncert w Royal Festival Hall w Londynie z London Philharmonic Orchestr;, w programie Brucknera V Symfonia. Koncert został wydany w serii płytowej LPO w 2016 roku i jest jednym z ostatnich nagrań Skrowaczewskiego.

Urodził się w 1923 roku we Lwowie w Polsce. Mając 4 lata rozpoczął naukę gry na fortepianie i skrzypcach. W wieku 7 lat skomponował pierwszy utwór symfoniczny, w wieku 11 lat po raz pierwszy wystąpił publicznie jako pianista a dwa lata później grał i dyrygował III Koncertem fortepianowym Beethovena. Wojenne lata 1939-41 spędził we Lwowie angażując się w życie muzyczne miasta. Uczył się angielskiego słuchając w konspiracji radia BBC. Rana ręki jaką odniósł od wybuchu bomby w 1941 roku przekreśliła jego karierę pianistyczną. Skoncentrował się na kompozycji i dyrygenturze.
W 1946 roku wrócił jako repatriant do Polski i początkowo osiadł w Krakowie. Wykonywał kompozycje polskich kompozytorów, którzy w przyszłości stali się prominentnymi kompozytorami m.in. Panufnika i Lutosławskiego (którego premierowe wykonanie Koncertu na orkiestrę odbyło się w U.S. w 1958 roku pod jego batutą).
W 1946 roku został dyrygentem Filharmonii Wrocławskiej, następnie był dyrektorem Filharmonii Śląskiej w Katowicach (1949-54), Filharmonii Krakowskiej (1954-56) oraz pracował jako dyrygent w Filharmonii Narodowej w Warszawie (1956-59).

W latach powojennych Skrowaczewski studiował w Paryżu u Nadii Boulanger i przystąpił do awangardowej organizacji kompozytorów Groupe Zodiaque. W 1948 roku dyrygował w Paryżu premierowym wykonaniem Symfonii Szostakowicza z L'Orchestre Philharmonique de Radio France. Kilka lat później Szostakowicz usłyszał wykonanie swojej symfonii pod batutą Skrowaczewskiego i bardzo wysoko ocenił jego interpretację.

Po wielu latach pracy w izolowanej, komunistycznej Polsce przełamanie kariery nastąpiło w 1956 roku. Skrowaczewski wygrał Międzynarodowy Konkurs Dyrygencki w Rzymie. Na zaproszenie George'a Szella pojechał do USA, gdzie zadebiutował z Cleveland Orchestra a następnie dyrygował New York Philharmonic i orkiestrami symfonicznymi w Pittsburghu i Cincinnati.
W 1960 roku mając zaledwie 36 lat został dyrektorem muzycznym Minneapolis Symphony Orchestra (obecnie Minnesota Orchestra) i tytuł ten piastował przez 19 lat. Zamieszkał na stałe w USA.

W latach 60. regularnie koncertował z większością renomowanych orkiestr świata m.in z Royal Concertgebouw, London Symphony, Chicago Symphony, Boston Symphony, Los Angeles Philharmonic, Munchen Philharmonic jak również z orkiestrami operowymi m.in. Vienna Staatsoper i Metropolitan Opera w Nowym Jorku. Regularnie koncertował z Cleveland Orchestra (ostatnio w 2015 r.) i Berliner Philharmonic (ostatnio w 2011 r.).

Po 19 latach pracy na stanowisku dyrektora muzycznego Minneapolis Symphony Orchestra , w latach 1984-91 był głównym dyrygentem Principal Conductor Hallé Orchestra w Manchester. Z tym zespołem koncertował w Anglii, Europie i USA jak również nagrał wiele płyt.
W 2007 roku rozpoczął trzyletnią współpracę jako główny dyrygent z Yomiuri Nippon Symphony Orchestra w Tokio. Wiele koncertów z tą orkiestrą zostało utrwalonych przez Columbia Records. Skrowaczewski powracał do orkiestry w każdym sezonie jako Honorary Conductor Laureate.
Od 1979 roku Stanisław Skrowaczewsk był honorowym dyrygentem Conductor Laureate Minnesota Orchestra z którą to współpracował przez 56 sezonów. W 2015 roku został Conductor Laureate w Deutsche Radio Philharmonie Saarbrucken Kaiserslautern, orkiestry z którą łączyły go wspaniałe relacje muzyczne, m.in. liczne nagrania utworów Brucknera, Brahmsa, Schumanna i Beethovena dla Arte Nova Classics (obecnie Oehms Classics). Nagrania te zdobyły zasłużoną sławę. Nagrywał również z Yomiuri Nippon Symphony dla Columbia Records, NHK Symphony, Minnesota, Royal Concertgebouw, London Philharmonic, London Symphony, Berlin Philharmonic, Deutsches Symphonie-Orchester Berlin, Orchestre National de France, Philharmonique de Radio France i The Hallé.

Stanisław Skrowaczewski na światowych rynkach był nie tylko znanym dyrygentem ale i uznanym i cenionym kompozytorem.
Jedna z jego kompozycji Music for Winds na instrumenty dęte i perkusję, bez smyczków została napisana na zamówienie Minnesota Orchestra i uświetniła obchody stulecia orkiestry w grudniu 2009 roku.
Inne kompozycje Skrowaczewskiego to:
Ouverture,1947 – utwór nagrodzony drugą nagrodą na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorów w Warszawie, 1947r.
Symphony for Strings, 1947-49 – utwór nagrodzony drugą nagrodą na Międzynarodowym Konkursie w Liege w Belgii, 1953
Concerto for Clarinet and Orchestra, 1981 – utwór napisany na zamówienie Minnesota Orchestra
Concerto for Orchestra, 1985 – utwór nominowany do nagrody Pulitzera w 1999r.
Passacaglia Immaginaria, 1995 – utwór nominowany do nagrody Pulitzera w 1997r.
King Lynn i 3 Naughty Kobolds, 2014 – napisane dla Lynna Harrella

Maestro Stanisław Skrowaczewski był laureatem wielu prestiżowych nagród i tytułów.
W 1999 roku z rąk Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Maestro Skrowaczewski posiadał tytuły Doktora Honoris Causa Akademii Muzycznej we Wrocławiu (2004) i Akademii Muzycznej w Katowicach (2012).
W 2012 roku otrzymał od Bruckner Society in America Kilenyi Medal of Honor za genialne interpretacje muzyki Antona Brucknera..
W 2013 roku Uniwersytet w Minnesocie mianował Skrowaczewskiego Endowment in Conducting w uznaniu jego zasług dla życia muzycznego w Minnesocie.
W grudniu 2014 roku Prezydent Bronisław Komorowski nadał Stanisławowi Skrowaczewskiemu, za wybitne zasługi dla polskiej kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej i twórczej, Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski.
W listopadzie 2015 roku Maestro otrzymał Nagrodę Honorową „Koryfeusz Muzyki Polskiej 2015" przyznawanej przez Instytut Muzyki i Tańca.

W 2011 roku ukazała się obszerna biografia Stanisława Skrowaczewskiego pod tytułem Seeking the Infinite: The Musical Life of Stanisław Skrowaczewski, napisana przez Frederick Harris, Jr., . Książka dostępna jest w języku angielskim na stronie seekingtheinfinite.com. Nakręcone zostały dwa filmy dokumentalne o Skrowaczewskim przez producentów w Polsce i w Stanach Zjednoczonych.

Stanisław Skrowaczewski urodził się 3 października 1923 roku. W 1956 roku ożenił się z Krystyną Jarosz, która zmarła w sierpniu 2011 roku. Pozostawi dzieci Paula, Nicholasa i Annę.